Xử sở mùa đông trên sao Hỏa

Khi mùa đông đến trên sao Hỏa, bề mặt hành tinh biến thành một thế giới khác. Đi kèm với nhiệt độ dưới 0 độ C là băng, tuyết và sương giá. Một số khu vực lạnh nhất nằm ở hai cực của hành tinh, khi nhiệt độ có thể xuống thấp tới -123 độ C. Tuy nhiên, không có khu vực nào trên sao Hỏa có tuyết rơi dày hơn vài mét. Quỹ đạo hình elip của hành tinh đỏ có nghĩa là mùa đông kéo dài nhiều tháng. Một năm sao Hỏa là khoảng hai năm trên Trái đất. Tuy nhiên, hành tinh này vẫn còn nhiều hiện tượng mùa đông độc đáo mà các nhà khoa học có thể nghiên cứu, nhờ các xe tự hành của NASA.

Hai loại tuyết

Tuyết trên sao Hỏa có hai dạng: nước đá và carbon dioxide, còn được gọi là băng khô. Bởi vì bầu khí quyển của sao Hỏa quá mỏng và nhiệt độ quá lạnh, tuyết hình thành từ nước đá thăng hoa, trở thành khí trước khi nó chạm đất. Tuyết từ băng khô thực sự rơi xuống đất. Sylvain Piqueux, nhà nghiên cứu sao Hỏa tại Phòng thí nghiệm Động cơ phản lực của NASA ở miền Nam, cho biết: “Tuy nhiên, nếu muốn trượt tuyết, bạn cần phải đến miệng núi lửa hoặc vách đá”, nơi tuyết tích tụ trên bề mặt dốc. California, cho biết.

Cách NASA phát hiện tuyết rơi

Tuyết chỉ xuất hiện vào thời điểm lạnh nhất trên sao Hỏa, bao gồm cả vùng cực, dưới những đám mây và vào ban đêm. Máy ảnh trên tàu vũ trụ quay quanh quỹ đạo không thể nhìn xuyên qua các đám mây và các nhiệm vụ trên mặt đất không thể tồn tại ở nhiệt độ cực lạnh. Kết quả là không có ảnh tuyết rơi. Nhưng các nhà khoa học biết điều đó xảy ra nhờ một số thiết bị chuyên dụng.

Tàu quỹ đạo Trinh sát Sao Hỏa của NASA có thể nhìn xuyên qua các đám mây bằng Máy đo Khí hậu Sao Hỏa, thiết bị phát hiện ánh sáng ở các bước sóng mà mắt người không nhìn thấy được. Khả năng đó cho phép các nhà khoa học phát hiện tuyết carbon dioxide rơi xuống đất. Năm 2008, NASA đã gửi tàu đổ bộ Phoenix đến cách cực bắc của sao Hỏa khoảng 1.600 km. Ở đó, Phoenix đã sử dụng một thiết bị laser để phát hiện tuyết chứa đầy nước rơi xuống đất.

bông tuyết vuông

Do cách các phân tử nước liên kết với nhau khi bị đóng băng, bông tuyết trên Trái đất có sáu mặt. Nguyên tắc tương tự áp dụng cho tất cả các tinh thể. Sự sắp xếp của các nguyên tử xác định hình dạng tinh thể. Trong trường hợp của carbon dioxide, phân tử trong đá khô luôn liên kết thành bốn phía khi nó đóng băng. Piqueux nói: “Vì đá khô có hình đối xứng bốn mặt nên chúng tôi biết những bông tuyết được hình thành từ loại băng này sẽ có hình khối. “Nhờ Mars Climate Sounder, chúng tôi có thể xác định rằng bông tuyết sẽ nhỏ hơn chiều rộng của một sợi tóc người.”

Băng giá trên sao Hỏa

Nước và carbon dioxide đều có thể hình thành băng giá trên sao Hỏa. Cả hai loại sương giá đều xảy ra trên hành tinh với phạm vi rộng hơn nhiều so với tuyết. Tàu đổ bộ Viking gặp băng giá khi nghiên cứu sao Hỏa vào những năm 1970. Tàu quỹ đạo Odyssey của NASA đã quan sát thấy băng giá hình thành và tan dưới ánh nắng ban mai.

mùa đông đã qua

Khám phá thú vị nhất có lẽ rơi vào cuối mùa đông, khi tất cả băng tích tụ bắt đầu tan rã và bốc hơi trong khí quyển. Trong quá trình đó, băng tuyết tạo thành nhiều hình thù lạ mắt và đẹp mắt gợi nhớ đến Người Nhện, trứng chiên, phô mai Thụy Sĩ. Quá trình tan rã cũng khiến nhiều mạch nước phun phun trào. Lớp băng trong suốt cho phép mặt trời đốt nóng lớp khí bên dưới. Khi khí nổ tung, các lớp bụi bắn xuống đất. Các nhà khoa học bắt đầu nghiên cứu bụi này để hiểu cách gió thổi trên sao Hỏa.

An Khang (Theo Phys.org)